Sinterklaas Folklorik

Bir onceki yazimda Sinterklaas'la ilgili Kasim ayinda Hollanda'da neler oldugunu yazdim, simdi Sinterklaas kisiligi nereden geliyor, kimdir onlari yazayim. Baslamadan once, onceki yazida Sinterklaas'in sadece Schiedam sehrine gelip oradaki sehir muzesinde kaldigini yazmistim, ama sanirim her sehirde bu tur bir karsilama toreni yapiliyor sanirim( herkesin de anlayacagi gibi bu adamlar kostum giymis aktorler tabii ki :))

Simdi (Wikipedia'dan alinti yapiyorum) Sinterklaas'in kokenleri bizim Demre'li Santa Nikola'ya dayaniyor, ama torensel gelenekler daha sonraya mesela somine basina ayakkabi koyma gelenegi 15. yuzyila dayaniyor, amaci da zenginlerin gelip o ayakkabilarin icine hediye ya da para koyarak fakirlere yardim etmelerini saglamak, arsiv kayitlarina gore ilk olarak 5 kasim 1427'de Utrecht'teki Sint Nikola kilisesine ayakkabilar getirilmis, 6 Kasim gunu (Sint Nikola'nin oldugu gun) de ayakkabilara sehrin zenginleri tarafindan hediyeler konulmus.

Cocuklar tarafindan somine basina ayakkabi yerlestirme geleneginin ise 16. yuzyilda basladigina dair kayitlar var. O zamanda cocuklar hediye olarak kucuk oyunca, cikolata, sekerleme vesaire alirlarmis.

17. yuzyilda Jan Steen tarafindan yapilan iki resimde cocuklarin ayakkabilarinin icinden cikan hediyeler acikca gorulur. (Birisi yukarida)

Sinterklaas'in bugunku anlamda tam bir cocuk bayrami olarak kutlanmasi ise 19. yuzyila dayaniyor.
O donemde yaramazlik yapan cocuklara dayak atmanin hicbir ise yaramadigini goren pedagog-egitimci Jan Schenkman Sinterklaas figurunun cocuk egitiminde pozitif motivasyon saglamasi icin kullanilmasi fikrine dayanan tezi (yemegini yersen Sinterklaas'tan hediye alirsin uslu olursan, soz dinlersen vs. ipin ucunu kacirmamak sartiyla ise yaradigini soyleyebilirim, ama cocuklar hikayenin fazla etkisi altinda kalirlarsa bu sefer damlarda catilarda atiyla dolanan ak sakalli nur yuzlu Sinterklaas'in paranoyasiyla sabahi sabah ediyorlar, herseyi tadinda birakmak en iyisi tabii) ile bugunku anlamdaki bayramin temellerini atiyor.

Sinterklaas buralarda

Sinterklaas

Simdi su gunlerde bizim buralarda bir Sinterklaas cilginligidir gidiyor. Sinterklaas neymis kimmis anlatalam ozellikle Hollanda 'da okul caginda cocugu olan aileler dikkatle okusunlar. Sinterklaas (goedheilige man) iyi ve kutsal kisi her sene 5 Kasim'da gemisi ile Ispanya'dan Hollanda'ya Schiedam'in Maas nehri kiyisina  yaninda sevimli yardimcilari Zwarte Pietlerle birlikte gelirler kendisinin bu gelisi televizyondan canli olarak ta yayinlanir. 8 yas ve alti cocuklar bu gelisi heyecanla beklerler zira sevgili cocuklar butun sene boyunca soz dinlemisler, zamaninda yataga gitmisler onlerine konan her yemegi yemisler kisacasi cok caba gostermislerdir. Artik onumuzdeki bir ay boyunca cocuklar emeklerinin karsiligini alacaklardir.
Iyi ve kutsal kisi olan Sinterklaas yaninda Zwarte Pietlerle birlikte Schiedam sehir muzesinde kendisi icin hazirlanan saraya yerlesirler. Burada hediye hazirlama ve gonderme calismalarina baslarlar. Bu arada unutmayalim hediyeleri Sinterklaas adina biz ebeveynler aliyoruz. Cocuklar (bazi ailelerde 5 Kasim - 5 Aralik tarihleri arasinda her aksam, bizde hafta da bir) ayakkabilarinin bir tekini sominenin onune koyarlar, yanina da Sinterklaasin sevgili ati Amerigo  icin su ve havuc birakirlar ki hayvan susamis ve acikmis olabilir. Gece oldugunda da herkes uyurken Sinterklaas evlere sevgili ati Amerigo ve Zwarte Pietlerle birlikte bacadan girerler, ayakkabinin icine hediyelerini birakirlar. Sabah oldugundada cocuklar sevinc icinde gelip hediyelerini acarlar.

Asagiaki fotograflari ben iki yil onceki bir Sinterklaas ziyareti sirasinda cektim o zamanlar cocuklar kucukler tabii ki bu uzun boylu kardinal kiyafetleri icindeki adamdan odleri kopmustu. Gecen seneden beri de hediyelerle Sinterklaas arasindaki baglantiyi kurabildikleri icin aglamiyorlar artik.



Burasi hediyelerin hazirlandigi calisma odasi

Kendi cocuklarimla olan tecrubeme dayanarak burada soyluyorum ki butun bu numaralara ve hikayelere cocuklar aslinda inanmiyorlar yani anlatin lutfen bana koskoca at kucucuk bacadan iceri nasil gecsin, bana gore imkansiz cocuklara gorede imkansiz ama bu kadar hediyeden sekerlemeden hangi cocuk vazgecer ki. Evde olan biteni bir yana birakalim okullarda hikayeyi dehsetli bir sekilde destekliyorlar. cocuklar okula da ayakkabi goturup birakiyorlar o gece ogretmenler okulu darma dagin ediyorlar hani Sinterklaas atiyla iceri girmis Zwarte Pietler de oyun oynamislar gibi, her yerde siyah el izleri. bir de hediye de buluyorlar ayakkabilarinin  icinde. Daha bir de 5 Kasim gunu Sinterklaas okula gelecek sabahtan atli arabasiyla cocuklarin heyecani kelimelerle anlatilamaz, o gun yine hediye sekerleme vesaire alcaklar.
    
       5 Aralik aksami hediyeler aksami -pakjesavond- Sinter Klaas bizzat evlere gelip cuvalla hediye, hediyelerin yanina da bir mektup birakir. Tabii  bir ay onceden posta kutusuna reklamlar gelir eger Sinterklaas kiliginda birilerini kiralamak ve cocuklarinizin akillarini iyice baslarindan almak istiyorsaniz randevu almak durumundasiniz. Bu durum 5 Aralik´a kadar surer 5 Aralik´ta kendisi tekrar gemisine binip Ispanya´ya geri gider. Sonra da Noel aksami -24-25 Aralik- Kerstman bizim bildigimiz Noel Baba gelir, cam agacinin altina hediyelerini birakir. Bu hikayeyi de sonraki yazilarimda anlatacagim.